Wanneer gebruik je dat en wanneer gebruik je dat? Daar kun je zomaar ineens over twijfelen als je net lekker zit te tikken. Je gevoel zegt ‘dat’ – maar dat klinkt zo gek. Dus backspaces en je schrijft ‘wat’. Maar dat ziet er niet uit. Gelukkig is er niets dat Google niet weet. Maar daar vliegen de termen onbepaalde en bepaalde voornaamwoorden, bijvoeglijk naamwoorden en zelfstandig naamwoorden je om de oren. HOE zat het nou ook alweer?
Gebruik je dat of wat?
Heel klein stukje achtergrond-informatie en dan een regel die je 9 van de 10 keer gaat helpen. Achtergrond: dat en wat zijn verwijswoorden. Je gebruikt ze om te verwijzen naar een woord of (deel van de) zin eerder in je tekst. Om te bepalen of je dat of wat gebruikt, moet je weten waarnaar je verwijst.
Verwijs je naar iets specifieks of concreets? Dan gebruik je dat.
- Ik heb dat gebakje voor je meegenomen
- Het werkboek dat je gratis krijgt bij de cursus
Verwijs je naar iets algemeens of iets vaags? Dan gebruik je wat.
- Ik heb wat lekkers meegenomen bij de bakker
- Je krijgt heel wat bonussen bij die cursus
Uitgebreide versie: meer regeltjes
Het Nederlands zou onze taal niet zijn als er meer regels aan hangen en uitzonderingen zijn. Ga ik je niet allemaal mee vermoeien. Hieronder de meestvoorkomende situaties waarin je op de vraag ‘dat of wat’ ook wat antwoordt.
Na een dat of datgene (een voornaamwoord)
Op Instagram zie je vooral datgene wat goed gaat
Dat wat je goed kan, vergeet je vaak zelf.
Na een zelfstandig gebruikt bijvoeglijk naamwoord. Een wat?! Een woord dat normaal iets zegt over een ander woord (een mooie website), maar nu zelf iets is (het mooiste).
Ik maak deze mail even af, het is echt het laatste wat ik doe.
Het enthousiaste van Amerikanen is wat ik zo leuk vind.
Dat of wat: wat je leerde en weer vergat
Als copywriter en redigeer-juf zie ik dat we heel veel van wat we op de basisschool leerde allang weer vergeten zijn. Daardoor krijg je zinnen die gek voelen in je tekst of blijf je herschrijven, zodat je er niet meer over na hoeft te denken. Voor iedereen die hier ook last van heeft, schrijf ik een e-book over alles wat je op de basisschool leerde – en weer vergat. Praktisch en to-the-point, zodat jij geen zinnen meer hoeft te herschrijven of regeltjes hoeft te googelen. Als een van de eersten op de hoogte en korting krijgen? Schrijf je in voor de wachtlijst ‘E-book Spelling’.
Meer van dit soort tips, terwijl je even door je feed scrollt? Volg me als @lian_juffrouwtaal op Instagram.